چرا باید انواع چاپ افست و دیجیتال رو بشناسیم؟

قبل از شروع پروژه چاپ، ما باید قبل از اینکه یک عنوان تایپ کنیم، یک تصویر را ترسیم کنیم یا یک عکس بگیریم، حتی قبل از اینکه کامپیوترمان را روشن کنیم، باید هدف نهایی خودمان را بدانیم که قرار است چه محتوایی رو برای چه کاربردی چاپ کنیم. وقتی یک پروژه چاپی را شروع می‌کنیم، سه سوال مهم وجود دارد که قبل از شروع کار باید بپرسیم: چه نوع پروژه‌ای است؟ بودجه آن چقدر است؟ چقدر زمان تا پایان پروژه دارید؟

• درباره “عناصر بصری در هنرهای تجسمی” اینجا بخوانید

تفاوت چاپ نقطه‌ای و افست

قبل از دانش رنگ در چاپ اول باید دو تفاوت مهم در سیستم‌‌ چاپی را بدانیم که برای اعمال رنگ روی کاغذ وجود دارد: نقطه‌ای و فرآیند. ماشین‌های چاپ از دو روش اساسی استفاده می‌کنند. سیستم نقطه‌ای به روشی می‌گوییم که برای اعمال رنگ از پیش مخلوط شده جوهر به طور مستقیم بر روی صفحه است. رنگ فرآیند چهار یا چند رنگ مرکب استاندارد افست فیروزه‌ای، سرخابی، زرد و سیاه را در صفحه‌های بسیار ظریف اعمال می‌کنند تا هزاران رنگ ایجاد شود. چاپ نقطه‌ای معمولاً زمانی استفاده می‌شود که به چند رنگ دقیق نیاز باشد. باید در نظر داشته باشیم که رنگ فرآیندی برای چاپ عکس، نقاشی و تصاویر رنگی بسیار پیچیده کاربرد بیشتری دارد.

رنگ‌ها در چاپ افست

اولین دسته از سیستم‌های رنگی چاپ، CMYK است که مخفف اسم رنگ‌های Cyan رنگ آبی، Magenta سرخابی (نزدیک ترین جوهر فرآیند به قرمز)،  Yellow زرد، Black سیاه می‌باشد که برای چاپ افست کاربرد دارد. رنگ کاهشی یا رنگ‌های فرآیندی، به روشی می‌گوییم که برای ایجاد هزاران رنگ از چهار یا چند جوهر استاندارد استفاده می‌شود که برای ایجاد تصاویر تمام رنگی است. به این نوع چاپ، چاپ 4 رنگ یا افست می‌گوییم زیرا هر کدام از این رنگ‌ها را به صورت جداگانه و لایه‌لایه چاپ می‌کنیم و در آخر تصویر چاپی به رنگ واقعی یا طبیعی می‌رسد. چاپ 4 رنگ در صنعت چاپ افست استفاده می‌شود؛ اما اگر گرافیک دیزاینر هنگام طراحی گرافیک کد رنگ‌ها را به درستی وارد نکند بعد از چاپ رنگ‌ها به شکل چرک و کدر چاپ خواهند شد و تغییر رنگ دارند.

خطای رنگی در چاپ افست

در سیستم‌ رنگ و چاپ افست، ما رنگ‌های فرآیند را با مشخص کردنِ مقدار درصدی برای هر یک از چهار رنگ CMYK تعریف می‌کنیم که باید در ترکیب رنگ‌ها بگنجانیم، یعنی برای هر رنگ درصدی تعریف شده است اما برای رنگ سیاه باید فقط برای Black (سیاه جامد) 100 درصد و 0 (صفر) درصد برای باقی رنگ‌ها، فیروزه‌ای، سرخابی و زرد در نظر بگیریم زیرا باعث ایجاد خطای رنگی فونت می‌شود. به این صورت c: 0، m: 0، y: 0 k: 100  نوشته می‌شود. این چهار درصد همیشه به همان ترتیب مخفف cmyk نوشته می شود؛ بنابراین گاهی اوقات رنگ‌ها با حروف C، M، Y و K جلوی درصد نوشته می‌شوند.

فرآیند رنگ کاهشی با مسدود کردن بخش‌هایی از طیف یا تنالیته کار می‌کنند. ایده رنگ کاهشی، کاهش مقدار رنگ نامطلوب به چشم است. به عنوان مثال، اگر یک تصویر زرد داشته باشیم، همچنین رنگی باشد که قرمز و سبز به چشم برسد و جلوی آبی را بگیرد، در یک سیستم رنگی کاهشی، مانند اسناد چاپی نور را منعکس می‌کنند، اگر قرمز می‌خواستیم، سرخابی یا مَجِنتا را با هم مخلوط می‌کردیم زرد، آبی را جذب می‌کرد و فقط قرمز باقی می‌ماند تا به چشم منعکس شود. برای رنگ مشکی، ترکیبی از هر سه استفاده می‌شود که در اصل باید تمام نور را مسدود کند. در عمل، چاپگرها از رنگ مشکی نیز استفاده می‌کنند، زیرا رنگ‌های مورد استفاده در چاپ کامل نیستند و شدت‌های یکسانی دارند.

ارتباط چاپ دیجیتال و RGB

RGB دومین دسته از سیستم‌های رنگی است که به آن رنگ‌های افزاینده یا افزایشی می‌گوییم که مخفف Red، Green، Blue است که برای صفحات نوری و مانیتوری و در صنعت چاپ دیجیتال کاربرد دارد. نکته مهمی که باید بگوییم این است که برای چاپ افست به هیچ عنوان نباید از کد رنگی RGB  استفاده کرد. قرمز، سبز و آبی رنگ‌های اصلی افزودنی هستند زیرا با مخروط‌های قرمز، سبز و آبی در چشم مطابقت دارند. از این رنگ‌ها در دستگاه‌های دارای مانیتور مثل تلوزیون، تبلت‌ها، موبایل‌ها یا هر دستگاهی که مانیتوری باشد استفاده می‌شود. فرآیندهای رنگ افزودنی، مانند تلویزیون، با داشتن توانایی تولید تصویری متشکل از نور قرمز، سبز و آبی کار می‌کنند. رنگ تصویر زمانی حفظ خواهد شد که اطلاعات شدت هر یک از سه رنگ حفظ شود، اگر درجه شدت هر یک از رنگ‌های اصلی درست باشد، تصویر رنگ مناسبی به نظر می‌رسد. 

ته‌رنگ‌های فرآیند در چاپ چهار رنگ

با دانش رنگ در چاپ، ما طراحان تعیین کننده نتیجه نهایی کار خواهیم بود و این مشخص خواهد کرد که چقدر کار را اصولی و صحیح انجام داده‌ایم. مقدار رنگ روی صفحه نمایش شما مستقیماً به درصد جوهر روی دستگاه ترجمه می‌شود: اگر از 20 درصد رنگ زرد روی صفحه استفاده کنید، همان 20 درصد جوهر زرد روی دستگاه چاپ می‌شود. ته‌رنگ درصدی از یک رنگ است. به عنوان مثال، 75 درصد مشکی را ته‌رنگ می‌گویند. این بدان معناست که شما جوهر سیاه را برای نمایش تنها 75 درصد از صفحه سیاه بررسی می‌کنید.

محاسبه رنگ‌های فرآیند

ما اگر رنگی را بر اساس ترکیبی از دو جوهر فرآیندی ایجاد می‌کنیم، باید کمی محاسبات انجام دهیم تا مقادیر واقعی چاپ شده را بیابیم. فرض کنید یک رنگ اسطوخودوس با 28 درصد فیروزه‌ای و 48 درصد سرخابی ایجاد کرده‌اید. اگر رنگی 50 درصدی از این اسطوخودوس ایجاد کنید، رنگ‌های واقعی 14 درصد فیروزه‌ای و 24 درصد سرخابی خواهد بود. اکثر نرم‌افزارها به ما امکان می‌دهند ابتدا رنگ را از لیست رنگ‌ها انتخاب کنیم و سپس مقدار رنگ را از منوها یا پالت‌های مختلف انتخاب کنیم. همچنین ما می‌توانیم ته‌رنگی از رنگی که قبلا ایجاد شده است تعریف کنیم. می‌توانیم این رنگ را مستقیماً از پالت رنگ اعمال کنیم. اگر رنگ اصلی را تغییر دهیم، ته‌رنگ به ته‌رنگی از رنگ جدید تغییر می‌کند.

چرا مد رنگی RYB دیگر وجود ندارد؟

در دانش رنگ، یک سیستم رنگی دیگر وجود دارد که شاید تا به امروز اسم این سیستم رنگی به چشم ما نخورده باشد. همانطور که در مقاله “تئوری رنگ‌ها و طراحی گرافیک چه ارتباطی باهم دارند؟” گفته‌ایم رنگ‌های اصلی قرمز، زرد و آبی (RYB) پایه و اساس تئوری‌های رنگی شدند که توصیف می‌کردند هنرمندان چگونه رنگدانه‌های رنگ را برای تولید رنگ‌های جدید مخلوط می‌کردند. این نظریه‌ها را یوهان ولفگانگ فون گوته (شاعر مشهور آلمانی) در سند خود به نام تئوری رنگ‌ها که در سال 1810 منتشر شد، خلاصه کرد. در اواخر قرن نوزدهم، دانشمندان آلمانی و انگلیسی ثابت کردند که یک مدل رنگی مبتنی بر قرمز، سبز و آبی (RGB) برای توصیف درک رنگ انسان بهتر است زیرا مخروط‌های شبکیه چشم انسان به این رنگ‌های نور پاسخ می‌دهند.

مقدار جوهر در چاپ چهار رنگ

علم کافی در دانش رنگ، به ما کمک می‌کند در حرفه چاپ و گرافیک پیشرفت کنیم، ما رنگ‌ها را با استفاده از جوهرهای فرآیندی تعریف می‌کنیم، در واقع دستورالعمل‌هایی را درباره میزان جوهر روی کاغذ ارسال می‌کنیم. به عنوان یک قاعده کلی، ما نمی‌خواهیم مناطقی با 300 درصد یا بیشتر از تمام جوهرهای ترکیبی ایجاد کنیم. به عنوان مثال، ما تفاوت بسیار کمی بین قهوه‌ای تیره ساخته شده از 80:100:100:30 و قهوه‌ای تیره ساخته شده از 70:80:70:30 داریم. اولین قهوه‌ای تیره باعث می‌شود 310 درصد جوهر در یک ناحیه ایجاد شود. قهوه‌ای دوم فقط 250 درصد دارد. نگه داشتن مقدار جوهر زیر 300 درصد باعث می‌شود کار چاپ بهتری داشته باشید و کاغذ سریعتر خشک شود.

سیستم تطبیق پنتون

رنگ‌های نقطه‌ای در چاپ، معمولاً توسط کتابخانه پنتون یا سیستم تطبیق پنتون (که به اختصار PMS است) تعریف می‌شوند. رنگ‌هایی که بدون صفحه یا نقطه ایجاد می‌شوند، مانند رنگ‌هایی که در PANTONE MATCHING SYSTEM یافت می‌شوند، در صنعت به‌عنوان رنگ‌های نقطه‌ای یا یکدست شناخته می‌شوند. از پالت 18 رنگ اصلی، هر یک از رنگ‌های نقطه‌ای در سیستم تطبیق پنتون بر اساس فرمول ترکیب جوهر منحصر به فرد خود، مخلوط می‌شوند. احتمالاً در گذشته رنگ زرد و آبی را با هم مخلوط کرده‌اید تا سبز شود، از نظر مفهومی مشابه است ولی برای ایجاد یک رنگ نقطه‌ای پنتون، دقت خیلی زیادی نیاز است.

اهمیت وضوح یا رزولوشن در چاپ

وضوح و دانش رنگ ارتباط موثری با هم دارند زیرا وضوح بخش بسیار مهمی از همه انتشارات چاپی خارج شده از دسکتاپ است. علاوه‌بر تنظیم وضوح برای چاپ، باید وضوح را برای دوربین‌های دیجیتال، اسکنرها و ایجاد آثار هنری تنظیم کنید. رزولوشن همانطور که در چاپ اعمال می‌شود به اندازه نقاطی است که تصاویر قطعه چاپ شده را تشکیل می‌دهند.  معمولاً به صورت نقطه در اینچ یا dpi بیان می شود. نقاط بیشتر در هر اینچ، وضوح بالاتر و کیفیت بهتری دارد. بنابراین چاپگری که با وضوح 1200 نقطه در اینچ چاپ می کند، کیفیت بالاتری نسبت به چاپگری با وضوح 600 نقطه در اینچ دارد.

یکی از راه‌های درک وضوح هم برای چاپ و هم برای تصاویر دیجیتال، فکر کردن به ساخت طرح کاشی موزاییک کف است. اگر از کاشی‌هایی به اندازه نیم دلار استفاده می‌کنید، نمی توانید جزئیات زیادی ایجاد کنید.

اما اگر از کاشی‌هایی به اندازه یک چهارم استفاده می‌کنید، می‌توانید جزئیات بیشتری ایجاد کنید و با کاشی‌هایی به اندازه یک سکه، می‌توانید یک طرح کاملاً دقیق ایجاد کنید.

در دستگاه‌های چاپ (اعم از رومیزی و پیشرفته)، اندازه نقطه نسبت به تعداد نقاط در اینچ تغییر می‌کند. چاپگری با dpi 600 دارای اندازه مشخصی نقطه است. چاپگری با dpi 1200 نقطه کوچکتری دارد. و چاپگری با dpi 2400 دارای نقطه حتی کوچکتر است. این به این معنی است که خروجی گرافیک با چاپگر با وضوح بالاتر (نقاط بیشتر و کوچکتر) آثار هنری دقیق‌تری تولید می‌کند.

منابع